好的,下面开始正题:
C++ 自定义序列化协议:低延迟二进制格式设计
大家好,今天我们来探讨如何设计一个比 Protobuf 或 FlatBuffers 更低延迟的 C++ 自定义序列化协议,专注于二进制格式。Protobuf 和 FlatBuffers 在很多场景下表现出色,但它们并非银弹,特定场景下,我们可以通过定制化设计获得更高的性能。
1. 为什么需要自定义序列化协议?
Protobuf 和 FlatBuffers 都是通用的序列化框架,提供了良好的跨语言支持、版本兼容性和 Schema 定义。但通用性往往意味着性能上的妥协。以下是一些可能需要自定义序列化协议的场景:
- 超低延迟需求: 金融交易、实时游戏等对延迟极其敏感的应用,每一微秒的延迟都至关重要。
- 已知数据结构: 数据结构固定且很少变更,不需要复杂的 Schema 定义和版本管理。
- 性能优化空间: 通过针对特定数据结构的优化,可以显著减少序列化和反序列化的开销。
- 资源受限环境: 嵌入式系统等资源受限的环境,需要更轻量级的序列化方案。
2. 设计原则
在设计自定义序列化协议时,我们需要遵循以下原则:
- 二进制格式: 避免文本格式的冗余,减少数据传输量和解析开销。
- 紧凑性: 尽可能减少数据占用的空间,例如使用变长编码、位域等。
- 零拷贝(可选): 如果可能,设计协议支持零拷贝,直接在内存中操作数据,避免数据拷贝。
- 定长字段优先: 定长字段的序列化和反序列化速度更快,尽量使用。
- 避免内存分配: 减少动态内存分配,降低 GC 开销。
- 简单性: 协议设计要简单明了,易于实现和维护。
3. 协议设计示例
我们以一个简单的示例来说明如何设计自定义序列化协议。假设我们需要序列化以下数据结构:
struct UserData {
int id;
std::string name;
int age;
double balance;
std::vector<int> interests;
};
我们可以设计如下的二进制格式:
| 字段 | 类型 | 长度(字节) | 说明 |
|---|---|---|---|
id |
int32 |
4 | 用户 ID |
name_len |
uint32 |
4 | 用户名长度 |
name |
char[] |
name_len |
用户名 |
age |
uint8 |
1 | 年龄 (假设年龄不会超过 255) |
balance |
double |
8 | 账户余额 |
interests_len |
uint32 |
4 | 兴趣爱好列表长度 |
interests |
int32[] |
interests_len * 4 |
兴趣爱好列表 |
4. C++ 代码实现
下面是 C++ 代码的序列化和反序列化实现:
#include <iostream>
#include <vector>
#include <string>
#include <cstring>
#include <cstdint>
// 序列化函数
std::vector<uint8_t> serialize(const UserData& user) {
std::vector<uint8_t> buffer;
// 1. id
int32_t id = user.id;
buffer.insert(buffer.end(), (uint8_t*)&id, (uint8_t*)&id + sizeof(id));
// 2. name_len
uint32_t name_len = user.name.length();
buffer.insert(buffer.end(), (uint8_t*)&name_len, (uint8_t*)&name_len + sizeof(name_len));
// 3. name
buffer.insert(buffer.end(), user.name.begin(), user.name.end());
// 4. age
uint8_t age = static_cast<uint8_t>(user.age);
buffer.push_back(age);
// 5. balance
double balance = user.balance;
buffer.insert(buffer.end(), (uint8_t*)&balance, (uint8_t*)&balance + sizeof(balance));
// 6. interests_len
uint32_t interests_len = user.interests.size();
buffer.insert(buffer.end(), (uint8_t*)&interests_len, (uint8_t*)&interests_len + sizeof(interests_len));
// 7. interests
for (int interest : user.interests) {
int32_t int_val = interest; // Convert to int32_t to ensure correct byte size
buffer.insert(buffer.end(), (uint8_t*)&int_val, (uint8_t*)&int_val + sizeof(int_val));
}
return buffer;
}
// 反序列化函数
UserData deserialize(const std::vector<uint8_t>& buffer) {
UserData user;
size_t offset = 0;
// 1. id
user.id = *reinterpret_cast<const int32_t*>(buffer.data() + offset);
offset += sizeof(int32_t);
// 2. name_len
uint32_t name_len = *reinterpret_cast<const uint32_t*>(buffer.data() + offset);
offset += sizeof(uint32_t);
// 3. name
user.name.assign(reinterpret_cast<const char*>(buffer.data() + offset), name_len);
offset += name_len;
// 4. age
user.age = buffer[offset];
offset += sizeof(uint8_t);
// 5. balance
user.balance = *reinterpret_cast<const double*>(buffer.data() + offset);
offset += sizeof(double);
// 6. interests_len
uint32_t interests_len = *reinterpret_cast<const uint32_t*>(buffer.data() + offset);
offset += sizeof(uint32_t);
// 7. interests
user.interests.resize(interests_len);
for (size_t i = 0; i < interests_len; ++i) {
user.interests[i] = *reinterpret_cast<const int32_t*>(buffer.data() + offset);
offset += sizeof(int32_t);
}
return user;
}
int main() {
// 创建 UserData 对象
UserData user;
user.id = 123;
user.name = "Alice";
user.age = 30;
user.balance = 1000.50;
user.interests = {1, 2, 3, 4, 5};
// 序列化
std::vector<uint8_t> serialized_data = serialize(user);
// 反序列化
UserData deserialized_user = deserialize(serialized_data);
// 打印反序列化的数据
std::cout << "ID: " << deserialized_user.id << std::endl;
std::cout << "Name: " << deserialized_user.name << std::endl;
std::cout << "Age: " << deserialized_user.age << std::endl;
std::cout << "Balance: " << deserialized_user.balance << std::endl;
std::cout << "Interests: ";
for (int interest : deserialized_user.interests) {
std::cout << interest << " ";
}
std::cout << std::endl;
return 0;
}
5. 优化策略
为了进一步提高性能,我们可以采用以下优化策略:
-
变长编码: 对于整数类型,可以使用变长编码(如 Varint)来减少空间占用。Varint 编码使用 1-5 个字节来表示 32 位整数,对于较小的整数,只需要 1 个字节即可。
// Varint 编码 std::vector<uint8_t> encodeVarint(uint32_t value) { std::vector<uint8_t> result; while (value > 127) { result.push_back((value & 127) | 128); value >>= 7; } result.push_back(value); return result; } // Varint 解码 uint32_t decodeVarint(const uint8_t*& data) { uint32_t result = 0; int shift = 0; uint8_t byte; do { byte = *data++; result |= (byte & 127) << shift; shift += 7; } while (byte & 128); return result; } -
位域: 如果某些字段的取值范围很小,可以使用位域来将多个字段压缩到同一个字节中。例如,如果有一个字段表示性别,只有两种取值(男/女),只需要 1 位即可。
-
内存池: 使用内存池来预先分配内存,避免频繁的动态内存分配和释放。
-
SIMD 指令: 对于批量数据的处理,可以使用 SIMD 指令来加速计算。
-
预计算偏移量: 在反序列化时,如果知道数据结构的布局,可以预先计算出每个字段的偏移量,避免每次都进行计算。
-
编译器优化: 开启编译器优化选项(如
-O3),让编译器自动进行代码优化。 -
定制化内存分配器: 使用定制化的内存分配器,例如 jemalloc 或 tcmalloc,可以提高内存分配的效率。
-
字段排序: 将频繁访问的字段放在数据结构的开头,可以提高缓存命中率。
-
避免字符串拷贝: 尽可能避免字符串拷贝,例如可以使用
std::string_view来访问字符串数据。
6. 零拷贝支持
零拷贝是指在数据传输过程中,避免不必要的数据拷贝,从而提高性能。要实现零拷贝,需要满足以下条件:
- 数据对齐: 数据必须按照特定的字节对齐方式存储。
- 内存布局: 数据在内存中的布局必须与协议定义的格式一致。
- 直接访问: 能够直接访问内存中的数据,而不需要进行拷贝。
如果满足以上条件,可以直接将内存中的数据发送到网络或磁盘,而不需要进行序列化。反序列化时,也可以直接在内存中读取数据,而不需要进行拷贝。
例如,如果我们将上述 UserData 结构体的数据存储在一个连续的内存块中,并且按照协议定义的格式排列,就可以直接将该内存块发送到网络。
7. 错误处理
在序列化和反序列化过程中,可能会出现各种错误,例如数据损坏、版本不兼容等。为了保证程序的健壮性,需要进行适当的错误处理。
- 校验和: 在序列化的数据中添加校验和,用于检测数据是否损坏。
- 版本号: 在序列化的数据中添加版本号,用于处理版本不兼容的情况。
- 异常处理: 使用异常处理机制来处理错误,例如抛出异常或返回错误码。
8. 与 Protobuf/FlatBuffers 对比
| 特性 | 自定义协议 | Protobuf | FlatBuffers |
|---|---|---|---|
| 性能 | 最高,针对特定场景优化 | 较高,通用性好 | 较高,零拷贝支持 |
| 灵活性 | 低,需要手动设计和实现 | 高,Schema 定义,版本兼容 | 中,Schema 定义,版本兼容 |
| 复杂度 | 高,需要手动处理细节 | 中,需要学习 Protobuf 语法 | 中,需要学习 FlatBuffers 语法 |
| 代码生成 | 无,需要手动编写代码 | 有,自动生成代码 | 有,自动生成代码 |
| 跨语言支持 | 低,需要手动实现 | 高,支持多种语言 | 高,支持多种语言 |
| 适用场景 | 超低延迟,已知数据结构 | 通用场景 | 对读取性能要求高的场景 |
9. 注意事项
- 字节序: 确保序列化和反序列化使用相同的字节序(大端或小端)。
- 数据类型: 确保序列化和反序列化使用相同的数据类型,例如
int32_t和int的大小可能不同。 - 对齐: 考虑数据的对齐问题,避免出现内存访问错误。
- 安全性: 注意防止缓冲区溢出等安全漏洞。
10. 代码示例改进
上述代码示例可以进行一些改进,例如:
- 使用
std::memcpy替代循环赋值: 使用memcpy可以提高数据拷贝的效率。 - 使用模板函数: 可以使用模板函数来支持不同类型的数据序列化。
- 使用 RAII 管理资源: 使用 RAII 来管理内存和其他资源,避免内存泄漏。
- 增加错误处理: 增加错误处理机制,例如校验和、版本号等。
以下是改进后的代码示例:
#include <iostream>
#include <vector>
#include <string>
#include <cstring>
#include <cstdint>
#include <stdexcept>
class SerializationError : public std::runtime_error {
public:
SerializationError(const std::string& message) : std::runtime_error(message) {}
};
// 序列化函数 (改进版)
std::vector<uint8_t> serialize_improved(const UserData& user) {
std::vector<uint8_t> buffer;
size_t initial_size = sizeof(user.id) + sizeof(uint32_t) + user.name.length() + sizeof(uint8_t) + sizeof(user.balance) + sizeof(uint32_t) + user.interests.size() * sizeof(int32_t);
buffer.reserve(initial_size); // 预分配空间,避免多次 reallocate
// 1. id
int32_t id = user.id;
buffer.resize(buffer.size() + sizeof(id));
std::memcpy(buffer.data() + buffer.size() - sizeof(id), &id, sizeof(id));
// 2. name_len
uint32_t name_len = user.name.length();
buffer.resize(buffer.size() + sizeof(name_len));
std::memcpy(buffer.data() + buffer.size() - sizeof(name_len), &name_len, sizeof(name_len));
// 3. name
buffer.resize(buffer.size() + user.name.length());
std::memcpy(buffer.data() + buffer.size() - user.name.length(), user.name.data(), user.name.length());
// 4. age
uint8_t age = static_cast<uint8_t>(user.age);
buffer.push_back(age);
// 5. balance
double balance = user.balance;
buffer.resize(buffer.size() + sizeof(balance));
std::memcpy(buffer.data() + buffer.size() - sizeof(balance), &balance, sizeof(balance));
// 6. interests_len
uint32_t interests_len = user.interests.size();
buffer.resize(buffer.size() + sizeof(interests_len));
std::memcpy(buffer.data() + buffer.size() - sizeof(interests_len), &interests_len, sizeof(interests_len));
// 7. interests
buffer.resize(buffer.size() + user.interests.size() * sizeof(int32_t));
for(size_t i = 0; i < user.interests.size(); ++i)
{
int32_t int_val = user.interests[i];
std::memcpy(buffer.data() + buffer.size() - (user.interests.size() - i) * sizeof(int32_t), &int_val, sizeof(int_val));
}
return buffer;
}
// 反序列化函数 (改进版)
UserData deserialize_improved(const std::vector<uint8_t>& buffer) {
UserData user;
size_t offset = 0;
if (buffer.size() < sizeof(int32_t)) {
throw SerializationError("Buffer too small for id");
}
// 1. id
user.id = *reinterpret_cast<const int32_t*>(buffer.data() + offset);
offset += sizeof(int32_t);
if (buffer.size() < offset + sizeof(uint32_t)) {
throw SerializationError("Buffer too small for name_len");
}
// 2. name_len
uint32_t name_len = *reinterpret_cast<const uint32_t*>(buffer.data() + offset);
offset += sizeof(uint32_t);
if (buffer.size() < offset + name_len) {
throw SerializationError("Buffer too small for name");
}
// 3. name
user.name.assign(reinterpret_cast<const char*>(buffer.data() + offset), name_len);
offset += name_len;
if (buffer.size() < offset + sizeof(uint8_t)) {
throw SerializationError("Buffer too small for age");
}
// 4. age
user.age = buffer[offset];
offset += sizeof(uint8_t);
if (buffer.size() < offset + sizeof(double)) {
throw SerializationError("Buffer too small for balance");
}
// 5. balance
user.balance = *reinterpret_cast<const double*>(buffer.data() + offset);
offset += sizeof(double);
if (buffer.size() < offset + sizeof(uint32_t)) {
throw SerializationError("Buffer too small for interests_len");
}
// 6. interests_len
uint32_t interests_len = *reinterpret_cast<const uint32_t*>(buffer.data() + offset);
offset += sizeof(uint32_t);
if (buffer.size() < offset + interests_len * sizeof(int32_t)) {
throw SerializationError("Buffer too small for interests");
}
// 7. interests
user.interests.resize(interests_len);
for (size_t i = 0; i < interests_len; ++i) {
user.interests[i] = *reinterpret_cast<const int32_t*>(buffer.data() + offset);
offset += sizeof(int32_t);
}
return user;
}
int main() {
// 创建 UserData 对象
UserData user;
user.id = 123;
user.name = "Alice";
user.age = 30;
user.balance = 1000.50;
user.interests = {1, 2, 3, 4, 5};
// 序列化
std::vector<uint8_t> serialized_data = serialize_improved(user);
// 反序列化
UserData deserialized_user;
try {
deserialized_user = deserialize_improved(serialized_data);
} catch (const SerializationError& e) {
std::cerr << "Deserialization error: " << e.what() << std::endl;
return 1;
}
// 打印反序列化的数据
std::cout << "ID: " << deserialized_user.id << std::endl;
std::cout << "Name: " << deserialized_user.name << std::endl;
std::cout << "Age: " << deserialized_user.age << std::endl;
std::cout << "Balance: " << deserialized_user.balance << std::endl;
std::cout << "Interests: ";
for (int interest : deserialized_user.interests) {
std::cout << interest << " ";
}
std::cout << std::endl;
return 0;
}
11. 其他序列化库
除了 Protobuf 和 FlatBuffers 之外,还有一些其他的序列化库,例如:
- Cap’n Proto: 类似于 FlatBuffers,支持零拷贝。
- MessagePack: 一种轻量级的二进制序列化格式。
- Thrift: Apache 的一个跨语言 RPC 框架,也提供了序列化功能。
- Cereal: C++ 的一个模板库,支持多种序列化格式。
选择哪个库取决于具体的应用场景和需求。
总结:定制化序列化策略的权衡
设计自定义序列化协议需要深入理解数据结构和应用场景,虽然能获得更高的性能,但也带来了更高的开发成本和维护成本。需要在性能、灵活性和复杂度之间进行权衡,选择最适合的方案。
尾声:面向特定需求的性能优化
针对特定数据和场景,自定义序列化协议能实现极致的低延迟。要点在于二进制格式、紧凑性、内存优化和错误处理。
更多IT精英技术系列讲座,到智猿学院